Nhiều người thường quan tâm và thắc mắc về vấn đề sỏi niệu quản, cụ thể là tại sao lại xuất hiện sỏi niệu quản, những thức ăn nào nên kiêng và nên ăn để ngăn chặn tình trạng này. Để đáp ứng tất cả những thắc mắc đó, cùng Phòng Khám Đa Khoa Việt Khang Thủ Đức tìm hiểu chi tiết bị sỏi tiết niệu nên ăn gì trong bài viết này.
Sỏi niệu quản là bệnh gì?
Sỏi niệu quản là những tinh thể tạo thành trong niệu quản, có thể phát triển và di chuyển xuống bất kỳ vị trí nào theo đường tiết niệu. Những hạt sỏi này có thể có kích thước rất đa dạng, với những hạt nhỏ có thể dễ dàng được đào thải ra ngoài qua nước tiểu. Ngược lại, sỏi niệu quản có kích thước lớn hoặc có hình dạng phức tạp có thể gây tắc nghẽn trong niệu quản, dẫn đến các triệu chứng đau đớn và nhiều biến chứng nghiêm trọng khác.
Nguyên nhân
Sỏi niệu quản hình thành từ việc kết tụ các tinh thể trong nước tiểu, bao gồm các loại sau:
- Sỏi Canxi Oxalat: Đây là loại sỏi phổ biến nhất và hình thành từ các tinh thể Canxi Oxalat. Nguyên nhân có thể là do không uống đủ nước hoặc chế độ ăn quá nhiều Oxalat.
- Sỏi Axit Uric: Loại sỏi này hình thành khi nước tiểu chứa quá nhiều axit, thường gặp ở nam giới và người bị bệnh gút.
- Sỏi Struvite: Thường liên quan đến nhiễm trùng thận mãn tính, đặc biệt phổ biến ở nữ giới bị nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát thường xuyên.
- Sỏi Cystin: Loại sỏi ít phổ biến nhất, hình thành do axit amin Cystine rò rỉ vào nước tiểu, thường gặp ở những người mắc chứng rối loạn di truyền Cystin niệu.
Ngoài ra, một số yếu tố có thể tăng nguy cơ hình thành sỏi niệu quản bao gồm:
- Tiền sử gia đình: Người có bố mẹ hoặc anh chị em bị sỏi thận, sỏi niệu quản sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
- Thói quen uống không đủ nước: Điều này làm cho nước tiểu trở nên cô đặc hơn, không thể hòa tan muối, ngược lại hình thành tinh thể.
- Chế độ ăn kiêng: Ăn nhiều muối, protein động vật và thực phẩm giàu Oxalat có thể tăng nguy cơ hình thành sỏi, bao gồm: rau bina, trà, socola, các loại hạt…
- Tác dụng phụ từ một số loại thuốc: Thuốc thông mũi, thuốc lợi tiểu, steroid, thuốc chống co giật…
- Vấn đề bệnh lý: Tắc nghẽn đường tiết niệu, bệnh viêm ruột, gút, cường cận giáp, béo phì, nhiễm trùng tiểu tái phát…
Dấu hiệu
Triệu chứng phổ biến nhất của sỏi niệu quản thường xuất hiện dưới dạng cảm giác đau. Bệnh nhân thường trải qua đau ở vùng bụng dưới hoặc phía bên sườn, sau đó có thể lan sang vùng lưng ngay dưới xương sườn. Cơn đau có thể nhẹ, êm dịu hoặc đậm đặc, kéo dài hoặc đột ngột xuất hiện và biến mất. Một số triệu chứng khác có thể bao gồm:
- Đau hoặc cảm giác nóng rát khi đi tiểu: Bệnh nhân có thể trải qua cảm giác đau hoặc nóng rát trong quá trình đi tiểu.
- Có lẫn máu trong nước tiểu: Một trong những dấu hiệu quan trọng khác là có thể xuất hiện máu trong nước tiểu.
- Đi tiểu thường xuyên: Bệnh nhân có thể trải qua tình trạng đi tiểu thường xuyên hơn bình thường.
- Buồn nôn và ói mửa: Một số người bệnh cũng có thể phải đối mặt với tình trạng buồn nôn và ói mửa.
- Sốt: Có thể có triệu chứng sốt xuất hiện trong trường hợp nhiễm trùng hoặc viêm nhiễm liên quan đến sỏi niệu quản.
Bị sỏi tiết niệu nên ăn gì?
Rau xanh và các loại trái cây
Rau xanh và hoa quả đều là những nguồn dinh dưỡng quan trọng, cung cấp khoáng chất, vitamin và chất xơ có lợi cho hệ tiêu hóa. Chúng không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tiêu hóa mà còn ngăn chặn các bệnh lý liên quan đến đường ruột và táo bón. Chính vì thế, rau xanh và trái cây là một trong những đáp án cho câu hỏi “bị sỏi tiết niệu nên ăn gì?”
Các loại cây quả được khuyến khích cho người mắc sỏi niệu quản bao gồm lê, táo, xoài, và dưa hấu, vì chúng chứa nhiều citrate tự nhiên. Citrate có khả năng ức chế sự hình thành của sỏi. Ngoài ra, việc bổ sung khoảng 400mg rau xanh hàng ngày từ các loại như súp lơ, bắp cải, bầu, ớt chuông cũng được khuyến khích để đảm bảo cân bằng dinh dưỡng và hỗ trợ sức khỏe tổng thể.
Thực phẩm giàu canxi
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc duy trì một chế độ dinh dưỡng đủ canxi có thể giảm tỷ lệ mắc và tái phát sỏi canxi. Vì vậy, khi đặt ra câu hỏi “Người mắc sỏi niệu quản nên ăn gì?”, các chuyên gia y tế khuyến cáo bệnh nhân nên bổ sung 800-1200mg canxi từ những nguồn thực phẩm như hải sản, sữa, trứng, phô mai, cùng với các loại rau xanh đậm màu. Để tăng cường khả năng hấp thụ canxi, bạn có thể kết hợp với những thực phẩm giàu vitamin D như nấm, yến mạch, cá, sữa chua. Điều này giúp tăng cường sức khỏe và giảm nguy cơ tái phát sỏi canxi trong niệu quản. Vì vậy, những thực phẩm giàu canxi là một trong những đáp án cho câu hỏi “bị sỏi tiết niệu nên ăn gì?”.
Uống nhiều nước
Uống đủ nước là biện pháp tốt nhất để ngăn ngừa hình thành sỏi thận và sỏi niệu quản. Nếu cơ thể không được bổ sung đủ nước, lượng nước tiểu sẽ giảm, trở nên cô đặc và không có khả năng hoà tan muối, từ đó gây ra sỏi. Nước cam và nước chanh cũng là lựa chọn tốt, cả hai đều chứa Citrate giúp ngăn ngừa quá trình hình thành sỏi hiệu quả. Chính vì thế, bên cạnh việc ăn, việc uống cũng là câu trả lời không thể bỏ qua cho câu hỏi “bị sỏi tiết niệu nên ăn gì?”
Mỗi người bình thường nên uống khoảng 8 ly nước mỗi ngày để đảm bảo tiêu thụ đủ 2 lít nước tiểu. Đối với những người có tiền sử bị sỏi Cystine hoặc hoạt động nhiều, giải pháp tốt nhất là bổ sung thêm chất lỏng để duy trì sự cân bằng nước cần thiết cho cơ thể.
Nên kiêng gì khi bị sỏi tiết niệu
Bên cạnh những thực phẩm cho câu hỏi “bị sỏi tiết niệu nên ăn gì?”, thì khi bị sỏi tiết niệu bạn cũng cần tránh các thực phẩm sau:
Đạm động vật
Việc tiêu thụ lượng đạm động vật lớn có thể dẫn đến giảm nồng độ citrate, một chất ức chế quan trọng trong việc ngăn chặn quá trình kết tinh và hình thành sỏi. Ngoài ra, hoạt chất purin có trong nội tạng động vật, cũng như các loại thịt đỏ và động vật có vỏ, có thể làm tăng hàm lượng acid uric trong nước tiểu, làm cho khoáng chất trở nên khó hòa tan hơn. Vì vậy, để giảm nguy cơ sỏi niệu quản, người ta thường khuyến khích ăn khoảng 150g thịt mỗi ngày. Điều này giúp duy trì cân nặng khoa học và đồng thời kiểm soát lượng đạm động vật tiêu thụ, làm tăng nồng độ citrate và giảm acid uric trong nước tiểu. Chính vì thế, bên cạnh câu hỏi “bị sỏi tiết niệu nên ăn gì?”, thì bạn cũng nên kiêng những thực phẩm có chứa quá nhiều đạm động vật.
Muối
Lượng muối thừa trong cơ thể có thể dẫn đến việc cơ thể giữ nước, gây ức chế trong quá trình hấp thụ canxi tại thận. Kết quả là, nồng độ canxi tự do trong nước tiểu tăng lên, tăng khả năng lắng đọng và hình thành sỏi. Để ngăn chặn tình trạng này, chúng ta nên hạn chế lượng muối ăn hàng ngày. Một lời khuyên thực tế là chỉ nên ăn dưới 1 thìa cà phê muối mỗi ngày để giảm nguy cơ tăng cao của nồng độ muối và giữ cho quá trình hấp thụ canxi ổn định. Vì vậy, bên cạnh câu hỏi “bị sỏi tiết niệu nên ăn gì?”, thì bạn cũng nên kiêng những thực phẩm có chứa quá nhiều đạm động vật.
Những thực phẩm giàu oxalat
Các thực phẩm như củ cải đường, khoai lang, khoai tây, rau bina, đậu bắp, sô cô la, rau dền, trà đặc, đều là những thực phẩm mà bạn nên hạn chế để ngăn chặn sự hình thành sỏi canxi oxalat. Do khả năng khó xác định chính xác hàm lượng oxalat trong từng loại thực phẩm, việc tốt nhất là chỉ tiêu thụ một lượng nhỏ và kết hợp với các thực phẩm giàu canxi trong bữa ăn. Điều này giúp duy trì sự cân bằng và ngăn chặn sự tích tụ quá mức oxalat trong cơ thể, giảm nguy cơ tạo thành sỏi canxi oxalat trong niệu quản. Chính vì thế, bên cạnh câu hỏi “bị sỏi tiết niệu nên ăn gì?”, thì bạn cũng nên kiêng những thực phẩm có chứa quá nhiều oxalat.
Đường, đồ uống có ga và các thực phẩm
Nước ngọt có ga thường chứa nhiều acid phosphoric và đường tinh chế, còn chất béo bão hòa trong các loại bánh kẹo và thực phẩm chế biến sẵn cũng thường làm tăng nguy cơ hình thành sỏi. Do đó, để giảm nguy cơ mắc bệnh sỏi niệu quản, bạn nên hạn chế tiêu thụ các nhóm thực phẩm này. Việc giảm lượng acid phosphoric và đường tinh chế từ nước ngọt có ga cũng như giảm chất béo bão hòa từ thực phẩm chế biến sẵn sẽ giúp duy trì sự cân bằng chất lỏng và ngăn chặn sự hình thành sỏi trong hệ thống niệu quản.
Các chất kích thích
Đối với những người khỏe mạnh, việc tiêu thụ các chất kích thích cũng mang lại những hậu quả không lường trước được. Tuy nhiên, đối với những người mắc sỏi niệu quản, các chất như rượu, bia, và cồn có thể gây ra nhiều vấn đề khác nhau. Chúng không chỉ làm giảm chức năng thận, mà còn khiến cho cơ thể mất nước dễ dàng hơn. Nếu thận hoạt động quá tải trong thời gian dài, nguy cơ hình thành sỏi niệu quản cũng tăng lên đáng kể. Việc hạn chế hoặc tránh tiêu thụ các chất kích thích có thể giúp giảm bớt áp lực cho chức năng thận, từ đó giảm nguy cơ tạo sỏi và bảo vệ sức khỏe của hệ thống tiểu đường.
Không tự ý bổ sung Vitamin C
Tự ý bổ sung liều lượng cao Vitamin C có thể gây tăng gấp đôi nguy cơ hình thành sỏi thận và sỏi niệu quản. Nhiều nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ lượng lớn Vitamin C từ thực phẩm cũng có nguy cơ tương tự. Việc quá mức tiêu thụ Vitamin C, đặc biệt là qua các loại thực phẩm bổ sung, có thể dẫn đến sự tăng cường hình thành oxalate trong nước tiểu, đó là một trong những yếu tố quan trọng gây ra sỏi thận và sỏi niệu quản. Do đó, việc kiểm soát lượng Vitamin C tiêu thụ là quan trọng để giảm nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe liên quan đến sỏi niệu quản. Chính vì thế, bên cạnh câu hỏi “bị sỏi tiết niệu nên ăn gì?”, thì bạn cũng không nên tự ý bổ sung vitamin C.
Thực phẩm chứa nhiều axit uric
Hàm lượng axit uric thường có nhiều trong thịt ướp muối, nội tạng động vật, bánh ngọt, một số loại hải sản. Axit uric là một chất tự nhiên có trong cơ thể khi chất purin được phân giải. Tuy nhiên, nếu cơ thể tiêu thụ quá nhiều purin thông qua thực phẩm, hàm lượng axit uric có thể tăng lên đột ngột, tăng nguy cơ hình thành sỏi urate và gout. Việc giảm lượng thực phẩm chứa nhiều purin trong chế độ ăn hàng ngày có thể giúp kiểm soát hàm lượng axit uric trong cơ thể, giảm nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến axit uric. Đồng thời, thay thế bằng chế độ ăn giàu nước và lượng rau qua sẽ hỗ trợ cơ thể loại bỏ axit uric dư thừa thông qua nước tiểu, giúp duy trì sức khỏe của thận và hệ tiêu hóa.
Một số lưu ý cho người mắc sỏi tiết niệu
Người mắc sỏi niệu quản cần chú ý đến việc bổ sung canxi, nhưng quan trọng nhất là duy trì sự cân bằng hợp lý với lượng canxi vừa đủ. Hạn chế canxi quá mức hoặc thiếu hụt đều có thể gây ra sự hình thành sỏi thận và sỏi niệu quản. Việc bổ sung canxi nên được thực hiện thông qua thực phẩm tự nhiên như sữa, rau xanh đậm màu, và các loại hạt khác, thay vì dựa vào các thực phẩm chức năng. Chính vì vậy,nếu bạn đang tìm câu trả lời cho câu hỏi “bị sỏi tiết niệu nên ăn gì”, thì bạn cũng nên tham khảo thêm canxi.
Chế độ ăn uống không chỉ nên chú trọng vào việc bổ sung canxi mà còn cần có chế độ vận động phù hợp. Việc thực hiện các hoạt động như tập thể dục, chạy bộ, hoặc đạp xe thư giãn có thể giúp cải thiện quá trình trao đổi chất, duy trì sự linh hoạt của các cơ quan, và giảm nguy cơ lắng cặn của tinh thể trong nước tiểu. Đối với những người đã được điều trị khỏi bệnh sỏi thận, việc duy trì chế độ này và thường xuyên tái khám là quan trọng để phát hiện sớm và ngăn chặn sự tái phát của sỏi.
Hi vọng rằng thông qua thông tin trình bày trong bài viết, bạn đã có cái nhìn tổng quan về chế độ dinh dưỡng phù hợp cho người mắc sỏi niệu quản. Và phần nào có được đạp án cho câu hỏi bị sỏi tiết niệu nên ăn gì? Việc áp dụng một chế độ ăn uống khoa học và cân đối có thể giúp bảo vệ sức khỏe của bạn và ngăn chặn sự tái phát của bệnh. Nếu bạn vẫn còn bất kỳ thắc mắc nào hoặc cần thêm thông tin về sỏi niệu quản, cũng như các phương pháp điều trị, đừng ngần ngại liên hệ ngay qua hotline 0287.300.9728 để được tư vấn chi tiết và đầy đủ nhất từ các chuyên gia y tế. Chúng tôi sẽ luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn trong quá trình quản lý và điều trị tình trạng sức khỏe của bạn.
Thông tin liên hệ:
- Địa chỉ: 83C Đặng Văn Bi, Phường Trường Thọ Quận Thủ Đức, Thành Phố Hồ Chí Minh
- Hotline: 0287.300.9728
- Website: https://phongkhamdakhoavietkhang.com/
- Chat tư vấn: tuvan/phongkhamdakhoavietkhang
